Gerard den Hoed over certificering: ‘Het vraagt veel, maar levert ook veel op’
Den Hoed Aannemers B.V. is een ambachtelijke bouwer. Dit wil zoveel zeggen dat het middelgrote familiebedrijf leunt op ervaring, degelijk te werk gaat en kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan. Kwaliteit die wordt geborgd via de diverse certificeringen, zoals de Beoordelingsrichtlijn (BRL) 3000 en de daarbij behorende Uitvoeringsrichtlijnen (URL) voor houtconstructies en metselwerk, alsook de ISO 9001 en de VCA**.
Wat te verwachten
- Waar staat Den Hoed Aannemers voor?
- Toetsing aan de hand van BRL ERM 3000: wat houdt dit in?
- De Uitvoeringsrichtlijnen; de praktijk
- De uitwerking: meer en beter opleiden
- VCA is dwangmatiger
- De conclusie
Den Hoed Aannemers B.V.
Den Hoed Aannemers is opgericht in 1935. Het bedrijf uit het Zuid-Hollandse Bergambacht richt zich op restauratie, renovatie, herbestemming en onderhoud van panden. “Bij nieuwbouw gaat het vaak om snelheid, nieuwe technieken en het opleveren van een duurzame woning. Bij renovatie/restauratie van bestaande, vaak oude panden, wordt iets anders gevraagd. Dan draait het vooral om het behoud van het pand, en het in ere herstellen van oude elementen. Daarvoor is kennis nodig, bij iedereen. Van de projectleider, de calculator tot de timmerman”, aldus directeur Gerard den Hoed. Als vakkundig bouwbedrijf met een specialisatie in restauratiewerkzaamheden is Den Hoed dan ook aangesloten bij de Vakgroep Restauratie. Dit is de landelijke branchevereniging van erkende restauratiebouwbedrijven en de leden zijn allemaal ‘erkend restauratiebouwbedrijf’. De bedrijfsorganisatie en het restauratie-vakmanschap van deze bedrijven voldoen aan strenge kwaliteitsnormen. “Op deze manier zijn onze opdrachtgevers ervan verzekerd dat de restauratie van de hun eigendommen wordt toevertrouwd aan een expert op het gebied van restauratie”, legt Gerard de precedentwerking van het lidmaatschap uit.
‘Met de BRL-3000 certificering laten we aan de buitenwereld zien dat Den Hoed Aannemers haar (restauratie)werkzaamheden volgens de vastgelegde kwaliteitsrichtlijnen uitvoert.’
BRL 3000 (Erkend Restauratie Bouwbedrijf)
De kwaliteitstoets van de aangesloten restauratie bouwbedrijven is gebaseerd op de Beoordelingsrichtlijn Erkend Restauratie Bouwbedrijf (BRL ERB 3000) en de daarbij behorende Uitvoeringsrichtlijnen (URL): historische houtconstructies en historisch metselwerk. “De Beoordelingsrichtlijn wordt beheerd door de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM), die samen met opdrachtgevers, opdrachtnemers en overheden kwaliteitsrichtlijnen opstelt voor het restaureren van monumenten”, vertelt Gerard. Deze richtlijnen bevatten de eisen en werkafspraken voor het bedrijfsmatig aantoonbaar en systematisch borgen van kwaliteit (proces, vastlegging prestaties, opleiding en bijscholing). “In de richtlijn staan de eisen waaraan een bedrijf moet voldoen om te worden gecertificeerd. Ook de manier waarop certificatie plaatsvindt, is beschreven”, weet Gerard. Hij zegt dat een certificering als de BRL 3000 en de URL’s belangrijk zijn voor zijn bedrijf om de juiste kwaliteit te kunnen borgen in de dagelijkse praktijk. “Hiermee laten we bovendien aan de buitenwereld zien dat Den Hoed Aannemers haar (restauratie)werkzaamheden volgens de vastgelegde kwaliteitsrichtlijnen uitvoert. Opdrachtgever weten dus dat ze de juiste restauratiewerkmethodes en restauratiekwaliteit van ons kunnen verwachten.”
De Uitvoeringsrichtlijn (restauratie in de praktijk) 
‘Neem de URL 4001 voor houtconstructies. Deze is heel praktisch ingestoken. Historische houtconstructies komen in alle monumenten voor, zoals kap- of gebintconstructies, maar ook kozijnen met ramen en deuren. Deze houtconstructies kennen een grote variatie in tijd, constructie en detaillering, met de nodige regionale variaties. Het verrichten van onderhouds- en herstelwerkzaamheden aan historische houtconstructies is daarom specialistisch werk. De Uitvoeringsrichtlijn ‘historische houtconstructies’ beschrijft nauwkeurig hoe herstel- en onderhoudswerkzaamheden aan historische timmerwerk moeten worden uitgevoerd. Dat gebeurt onder meer via een stoplichtsysteem, die onze timmermannen in het veld altijd digitaal kunnen raadplegen. Heel handig, immers timmerlieden die gaan echt niet een richtlijn van tachtig pagina’s doorlezen, die willen in een oogopslag zien wat ze volgens de geldende norm moeten doen.” Gerard ondersteunt het met een voorbeeld. “Allereerst moet onderzoek worden gedaan naar de oorzaak van de schade. Is die vastgesteld, dan pas kan met behulp van de restauratiecategorie de juiste keuze voor het herstel worden gemaakt. Doorgaans zijn er drie opties: conserveren, repareren of vernieuwen. De keuze bij elke ingreep hangt in hoge mate af van de monumentale waarde van het onderdeel. Dus bij herstel van bijvoorbeeld balklagen, -gebinten en -vloeren wordt (in de kleur groen) bijvoorbeeld aangegeven dat men voor het repareren verplicht is om dezelfde houtsoort toe te passen. Bij het vernieuwen geldt die eis dan weer niet.”
‘Restaureren betekent doorlopend (bij)scholen. We komen namelijk steeds weer nieuwe dingen tegen. Het is daarom van belang om bij te blijven en te blijven investeren in kennis.’
De uitwerking van de BRL 3000: meer en beter opleiden
Op deze manier heeft de BRL 3000, en de daarbij behorende Uitvoeringsrichtlijnen Den Hoed, op tal van manieren geholpen bij de restauratie werkzaam en herbestemming van bijvoorbeeld middenvleugel van het voormalig Weeshuis der Hervormden te Schiedam, de restauratie rijksmonumentale boerderij Het Terphuis te Poortugaal en de restauratie van de torenbekroning van het raadhuis in Bergambacht. “Behalve dat de URL in dit geval een heel goed werkbare richtlijn is in de praktijk, is het ook 
een hele handige tool voor Den Hoed om haar werknemers op te leiden en bij te scholen. “In de richtlijn worden bijvoorbeeld via plaatjes de diverse verbindingen van gebinten met de juiste benaming uitgebeeld. Perfect. Heel leerzaam.” Iets dat overigens ook weer goed aansluit op de eisen van de BRL-certificering. Die stelt namelijk ook dat er op de lange termijn wordt geïnvesteerd in het opleiden van medewerkers. “Restaureren betekent doorlopend (bij)scholen. We komen namelijk steeds weer nieuwe dingen tegen. Het is daarom van belang om bij te blijven en te blijven investeren in kennis”, aldus Gerard. De certificeringen hebben er inmiddels voor gezorgd dat Den Hoed een mooi opleidingsplan heeft liggen om medewerkers keer op keer naar een hoger niveau te tillen. “Daarnaast werken we nu in veel gevallen ook met projectplannen. Wat houdt het project in? Wat is de historie van het monument? Hoe ziet de planning eruit en welke partijen zijn er allemaal bij betrokken? En wat zijn de kwaliteits- en veiligheidsrisico’s van het project? En nee, we slaan niet door. Dankzij de samenwerking met cresco-consultancy. Zij zien hierop toe. Neem de risicoanalyse. Cresco maakt inzichtelijk welke risico’s gaandeweg de markt binnenkomen en hoe wij daarmee rekening moeten houden bij bepaalde projecten. Vervolgens bepalen we gezamenlijk welke acties we moeten nemen om deze risico’s te beheersen.”
ISO 9001 is vrijblijvender; VCA veel dwangmatiger
Naast de BRL 3000 is Den Hoed ook ISO 9001- en VCA-gecertificeerd. De ISO 9001 kwaliteitsnorm is de internationale norm voor kwaliteitsmanagementsystemen. Waarbij kwaliteit onder andere in de norm staat voor de mate waarin een onderneming voldoet aan de wensen en eisen van de klant. “ISO 9001 is qua opzet en qua systeem vrijblijvender. Immers, je bepaalt zelf wat wel of niet als proces omschreven wil hebben. VCA gaat over veiligheid en gezondheid. De VCA-norm is veel dwangmatiger. Werkplekinspecties en toolboxmeetings zijn bijvoorbeeld een verplicht onderdeel van deze certificering. De BRL 3000 ligt daar een beetje tussenin. Best complex”, erkent Gerard. Daarom huurt hij ook de expertise van cresco consultancy in. Cresco combineert en integreert de verschillende normen in ons bedrijfsproces en stuurt ons waar nodig bij zodat de verschillende certificaten, afgegeven door EBN Certification B.V. behaald worden en behouden blijven .” De verschillende certificeringen, en dan met name de BRL 3000, zorgen voor een duidelijke positionering van het werk bij Den Hoed. Gerard: “Behalve dat wij ons met een BRL-certificaat onderscheiden, verbeteren we door de certificeringen en de samenwerking met cresco ook onze bedrijfsprocessen. Met de resultaten van steeds terugkerende audits en inspecties kunnen we bijvoorbeeld onze werkmethodieken optimaliseren en dit leidt automatisch tot steeds meer efficiency en minder faalkosten.”
‘Behalve dat wij ons met een BRL 3000, certificaat onderscheiden, verbeteren we door de certificeringen en de samenwerking met cresco-consultancy ook onze bedrijfsprocessen.’
Conclusie
Als de certificeringen Gerard één ding duidelijk maken, dan is het wel dat bedrijven niet over één nacht ijs moeten gaan. “Het vergt tijd, energie en geld. En het is zeker niet zo dat je de avond ervoor kunt zeggen: nou we laten ons even certificeren. Het vraagt veel van de organisatie, maar het levert ook veel op. In ons geval; onderscheidend vermogen als erkend restauratiebedrijf en continue verbetering van onze processen en werkwijzen.” Bovendien, zo zegt Gerard, zijn de BRL en de daarbij behorende Uitvoeringsrichtlijnen (URL) voor houtconstructies en metselwerk heel goed werkbaar. “Wat heet, ze helpen ons in de dagelijkse praktijk op een hele makkelijke en efficiënte manier de restauratiewerkzaamheden goed en volgens de juiste kwaliteit te doen. En onze mensen leren er ook nog eens van. Perfect.”
